 |
| (लेखक:दिवाकर मैनाली) |
आँखिर के हो त यो ब्यवस्था र यो किन पटक पटक फरक फरक नामले चिनियो ,
यो नै आजको प्रमुख बहसको बिषय बनिरहेको छ । २०४६ साल देखि आज सम्म कसै न कसैको नेतृत्वमा पटक
पटक ब्यबस्था परिवर्तन भइरहेको छ । ब्यबस्था को नाम धेरै पटक परिवर्तन गरियो । तर ब्यबस्था
जति नै पटक
परिवर्तन गरे पनि जति नै पटक परिमार्जन गरे पनि नेतृत्व भने परिवर्तन हुन सकेन । ब्यबस्था भनेको कुनै पनि
सँघ संस्था वा ब्यापार ब्यबसाय होस या मुलुक लाइ सँञ्चालन गर्नको लागी यो सिमित
ब्यक्ती हरुको समुह भनेर चिनिन्छ ।
ब्यबस्थित तरिकाले दैनिक कार्य संचालन
गर्ने कामलाइ ब्यबस्थापन भनिन्छ । यो ब्यबस्थापन बिना कुनैपनि सँघ संस्था वा मुलुक सम्म पनि चलाउन
सकिन्न । ब्यबस्थापन दरिलो र दक्ष हुन जरुरी छ । बिना दक्ष कुनै पनि
ब्यबस्थापन सफल हुन सक्दैन र अन्तत त्यो ब्यबस्थापन ले चलाएको कुनै पनि सँघ संस्था होस या ब्यापार ब्यबासय अनि मुलुक पनि पुरै बिचलीत हने छ ।
नेपाल जस्तो गरिब तर प्रकृतिको धनि
देशको लागी पनि दिनदिनै पटक पटक परिवर्तन गर्दै कायम गरिएको ब्यबस्थानै अभिसाप बन्दै गइरहेको छ । जनतालाइ बली
दिएर पटक पटक गरेको ब्यबस्था परिवर्तन ले हामि करिब करिब बाईसे चौबिसे राज्य
तिरको बेला जस्तो स्थितिमा पुगिसकेका छौँ । आज हामि त्यहीताकाको जस्तै आफ्नो सिमित राज्य र धर्म
अनि जात
को लागी लडिरहेका छौँ । साथि साथि अनि भाइ मा दुश्मनी मोलिरहेका छौँ । तिभि यो जात म यो जात , तिम्रो यो राज्य र मेरो त्यो राज्य भनेर आफ्नो मातृभुमिलाइ रणमैदान बनाइरहेका छौँ ।
आँखीर हामि के को लागि लडिरहेका छौँ त ? यो हामिले गम्भिर भयर बुझ्नु अतिनै जरुरी भैसकेको छ । पानि धमिल्याएर बाहिरि देश ले सुनको माछा मार्ने काम
गरिरहेका छन् । यो हामिले बुझ्न सकिरहेका छैनौ । कति पय ले बुझे पनि बुझ पचाएर
ब्यक्तिगत स्वार्थमा चासो दिएका छन । हामिले बाहिरी शक्तिलाई फाइदा लुट्ने बाटो खुलाईरहेका छौँ
। पटक
पटक जनताको बलिदान द्वारा भयको परिवर्तनमा ब्यबस्थापन परिवर्तन हुन नसक्दा हामिले आजको यो दिन भोग्न बाध्य
भएका हौँ ।
हीजो पनि यिनै ले देश चलाएका हुन र आज पनि यिनैले चलाउदै छन
कुनैपनि परिवर्तन भयको छैन । झनै जनताको बलीदानले यीनिहरुलाई झोलि भर्न सजिलो
भयको छ आज । हिजो राजा माहाराजा हरुले खबरदारी गर्थे , अँकुश पनि लाउथेँ । राजा छ भनेर डराऊथे तर आज राजब्यबस्था नै नरहे पछी के को डर झन खुल्म
खुल्ला लुटिरहेका छन । तँ छाड र म छाड गरेर आफ्नो धोक्रो बलियो बनाउदै छन । छाडा तन्त्र भयको छ
आज देशमा
। बन्दुक को भरमा , शक्तिको
भरमा जस्ले जे गरे पनि आबाज उठाउन र खबरदारी गर्न भने कसैले सकेको छैन । हिजो
खबरदारीको मुख्य भुमिका खेलिरहेको पत्रकारहरु पनि पार्टिकै जुठोपिठोमा लठ्ठीएका
छन । सम्पुर्ण न्याय पालिका नै राजनैतिक दलको शिकार भयका छन । तसर्थ ब्यबस्था
परिवर्तन हुनु भन्दा पहिला ब्यबस्थापन परिवर्तन हुन जरुरी छ । जबसम्म ब्यबस्थापन परिवर्तन हुदैन तबसम्म मुलुकले निकाश पाउदैन ।
ब्यबस्था परिवर्तन को नाम दिएर एकसे एक राजनितीक, सँघ संस्था खोलि जनता ठग्ने काम भइरहेको छ । हामिले सोचेका थियौँ ब्यबस्था परिवर्तन
भय पछि हामि जनताको आर्थिक उन्नति हुनुको साथै शिक्षा, रोजगारको अवसर मिल्ने छ तर यो सत प्रतिसत गलत
साबित भयो । न जनताले उन्नत शिक्षा पाए न रोजगार नै । भयको
सरकारी स्कुलमा पनि राजनितीक थलो बन्यो र कलकारखानाहरु दिन दिनै बन्द हुदै
गयो ।
कलकारखाना बन्द हुनुमा पनि राजनैतिक युनियन को प्रमुख कारण हो
। देश को ब्यबस्थापन राम्रो र दक्ष नहुनाले प्रशासन, न्यायालय , न्यायपालीका , कुटनैतिक
सम्बन्ध को तहस नहस भयो । जब यि निकाय देशमा रहदैन, रहेर पनि स्वतन्त्र पुर्वक काम गर्न पाँउदैनन भने देश भडखालोमा जाने निष्चीत छ । हीजो को पुरानो ब्यबस्था वा पञ्चायती
ब्यबस्था को कुरा गर्ने हो भने कम्तिमा सर्वसाधारणले आफ्नो गरि भनि खान त
पाएका थिय ।
ब्यबस्था ले सर्वसाधारण जनतालाइ के नै गरेको थियो र ?
के बिगारेको थियो र ? के मा प्रतिबन्ध र बन्देज लगाइएको थियो र ? एक पटक जनता ले आँखा खोल्ने दिन आएको छ । हो कति पय कुरा र काममा अशहज भने
पक्कै पनि थियो तर त्यो जनता को लागि हैन यिनै नेताको लागि असहज भाको रहेछ । घुष
तन्त्र , गुण्डा तन्त्र र गुट बन्दिमा अँकुश लागाइएको थियो यसै कारण
नेता हरु खुम्चिन बाध्य भयका रहेछन् । अहिले छाडा भय अनि मनलाग्दी गर्दै छन् ।
एउटा पुलिस गाँउमा आउदा चार गाउ हल्लीन्थ्यो । कसैले कसैलाइ हेप चेप र
गाली गलौज सम्म गर्दा मात्र पनि उसले कानुन बमोजीम सजाएँ पाँउथ्यो । तर आज खै त ?
न पुलीस प्रशासन , नियम कानुन को पालना छ न न्यायालयको कदर छ । कदर त जस्को
हातमा शक्ति छ उसैको मात्र छ । अनि के फाइदा भयो त जनता ले रगतको खोलो बगाएर
ब्यबस्था परिवर्तन गरिदिएर । नेता धनि देश गरिब भयन त ? यहि हो हामि जनता को आँखामा छारो हालेर
ब्यबस्था परिवर्तन गरेको परिणाम ।
मियो बिनाको दाँइ काम हुन्न भनेर
नेपाली उखान त्यसै बनेको हैन रैछ । रानि बिना को माहुरी झैँ भयका छौँ आज हामी न घरको न
घाटको । बोकाहरुले दाँइ गर्न सक्ने भय सायद यो धर्तिमा गोरु नै
पैदा हुने थिएन । जसले व्यबस्थापन चलाउन सकेको थियो उसैलाइ चलाउन दिइराखेको भय सायद आज नेता
बदनाम र जनता कंगाल पक्कै पनि हुने थिएनन् । बिश्वको
जुन सुकै कुनामा गएपनि छाति खुलाएर गर्बका साथ भन्न पाँउने थियौ म नेपाली मेरो देश नेपाल ।
..
ब्लग चौतारी नेपाली भाषा साहित्यमा कलम चलाउने नेपाली ब्लगरहरुको साझा ब्लग हो । यसमा ब्लगर खाता प्रयोग गरी ब्लग चलाउदै आएका नेपाली ब्लगरहरु लेखकका रुपमा सहभागी हुन सक्नेछन । ब्लग चौतारीले लेखकका आफ्ना भावनाहरु अभिव्यक्त गर्ने मात्र नभई नेपाली भाषी ब्लगरहरुबीच भावनात्मक एकता र सामिप्यता बढाउने पनि उदेश्य लिएको छ ।
साहित्यसंसार डट कम - नेपाली साहित्यको सानो संसार